ΤΟ ΠΩΓΩΝΙ

Tο Πωγώνι είναι ιστορική περιοχή της Ηπείρου. Περιλαμβάνει μεγάλο αριθμό χωριών, από τα οποία μερικά βρίσκονται στο έδαφος της Αλβανίας.
Η επαρχία του Πωγωνίου βρίσκεται στα βορειοδυτικά του Νομού Ιωαννίνων και οριοθετείται γεωγραφικά από τη Νεμέρτισκα (2.209μ.) στα Βόρεια, τα όρη Τσαμαντά (1.826μ.) στα Νότια, τον Κασιδιάρη (1.329μ.) και το κάτω τμήμα του ποταμού Γορμού στα Ανατολικά και τον Μακρύκαμπο (1.672μ.) στα Δυτικά.
Αποτελείται από 33 χωριά που συνολικά καταλαμβάνουν μια έκταση 498 τ.χλμ. Τα χωριά αυτά είναι τα εξής: Αγία Μαρίνα, Άγιος Κοσμάς, Αργυροχώρι, Βασιλικό, Βήσσανη, Δελβινάκι, Δημοκόρη, Δολό, Δρυμάδες, Ζάβροχο, Κακόλακκος, Καστάνιανη, Κάτω Μερόπη, Κεράσοβο, Κεφαλόβρυσο, Κρυονέρι, Κτίσματα, Λάβδανη, Λίμνη, Μαυρόπουλο, Μερόπη, Ορεινό-Ξηρόβαλτο, Παλαιόπυργος, Περιστέρι, Ποντικάτες, Πωγωνιανή, Ρουψιά, Σταυροσκιάδι, Στρατίνιστα, Τεριάχι, Φαράγγι, Χαραυγή, Ωραιόκαστρο.
Ένα τμήμα του (περιοχή Μολυβδοσκέπαστης) υπάγεται σήμερα στην Κόνιτσα, ενώ ένα άλλο (Χλωμό, Πολυτσιάνη κα) στην Αλβανία. Κάποιες ομάδες χωριών, παρόλο που έχουν ενσωματωθεί σε αυτό, ανήκουν ιστορικά σε άλλες ενότητες πχ Χρυσόδουλη, Μαυρόπουλο, Κτίσματα στη Δρόπολη, ενώ ορισμένα γειτονικά χωριά παρουσιάζουν έντονες επιρροές από αυτό π.χ Παρακάλαμος, Άνω Ραβένια, Δολιανά, Γεροπλάτανος κα

Αρχιτεκτονική

Οι όποιες κατασκευές στο χώρο ακολουθούν το γενικό ηπειρωτικό αισθητικό και πολιτισμικό πρότυπο. Τυχόν διαφορές οφείλονται μόνο στα διαθέσιμα υλικά (πχ είδος και χρώμα πέτρας).

Επαγγέλματα

Κύρια γεωργοκτηνοτρόφοι αρχικά οι κάτοικοι-μετακινούμενοι όχι τόσο σε μεγάλες αποστάσεις αλλά από χαμηλότερα σε ψηλότερα υψόμετρα στην ίδια γεωγραφική περιοχή –εξάσκησαν στη συνέχεια διάφορα επαγγέλματα. Πιεζόμενοι κύρια από την σταδιακή τσιφλικοποίηση της περιοχής, ταξιδεύουν σε διάφορες πόλεις των Βαλκανίων (κυρίως Κωνσταντινούπολη και Βλαχία) ως πλανόδιοι τεχνίτες (βαρελάδες, ασβεστάδες, χασάπηδες, τσαρουχάδες κλπ) και στη συνέχεια ως έμποροι. Παρουσιαζόταν μάλιστα μια επαγγελματική εξειδίκευση κατά χωριό.

Πολιτισμός

Το θέμα της ξενιτιάς που βιώθηκε τόσο έντονα από τους ανθρώπους του Πωγωνίου κυριαρχεί στα τραγούδια τους και συχνά συγχέεται με το μοιρολόι. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το πολυφωνικό Πωγωνήσιο τραγούδι που αποτελεί μοναδικό φαινόμενο στην Ελληνική μουσική παράδοση
Ο Δήμος Πωγωνίου είναι δήμος της Περιφέρειας Ηπείρου, ο οποίος συστάθηκε το 2011 από τη συνένωση των προϋπαρχόντων δήμων Άνω Καλαμά, Άνω Πωγωνίου, Δελβινακίου, Καλπακίου και των κοινοτήτων Πωγωνιανής, Λάβδανης.
Τα μεγαλύτερο από τα χωριά του είναι το Κεφαλόβρυσο, ενώ έδρα του είναι το Καλπάκι. Το Δελβινάκι, το οποίο διαθέτει πλουσιότατη ιστορία (ιδρύθηκε το 1081), έχει ορισθεί ως ιστορική έδρα του δήμου.
Συνορεύει βορείως με Δήμο Κόνιτσας και Αλβανία,ανατολικά με Δήμο Ζαγορίου νοτίως με Δήμο Ζίτσας και Δυτικά με Δήμο Φιλιατών και Αλβανία.
Η πλούσια ιστορική - πολιτιστική κληρονομιά και το απαράμιλλο φυσικό περιβάλλον αποτελεί πόλο έλξης για κάθε επισκέπτη. Ο επισκέπτης έχει την δυνατότητα να επισκεφτεί τους ιστορικούς χώρους του έπους 1940 που αποτέλεσαν σύμβολο αντίστασης και νίκης της Ελληνικής ψυχής στη νεώτερη Ιστορία της πατρίδας μας.
Μπορεί ακόμα να συνδυάσει τις επισκέψεις στους πλούσιους αρχαιολογικούς χώρους, να νιώσει την θρησκευτική ευλάβεια στις εκκλησίες και τα μοναστήρια, να θαυμάσει την αρχιτεκτονική των αρχοντικών, να ζήσει την πλούσια ομορφιά της φύσης, να δροσιστεί στα πλούσια νερά της περιοχής μας, να διασκεδάσει στα όμορφα παραδοσιακά πανηγύρια και τις πλούσιες εκδηλώσεις που διοργανώνει ο Δήμος με τους φορείς της περιοχής , απολαμβάνοντας το αγνό κρασί και τσίπουρο της περιοχής.